قاتل خاموش در راه است
توصیه ها و هشدارهای مهندس محمدرضا اردلانی عضو کارگروه پیشگیری از مرگ های خاموش
در اواخر سال ۸۶ به دستور شهردار تهران، کارگروه پیشگیری از مرگ های خاموش ناشی از استنشاق گاز مونوکسیدکربن تشکیل شد. این کارگروه متشکل از کارشناسانی بود که از شهرداری، آتش نشانی، پزشکی قانونی، صدا و سیما، متخصصان وسایل گازسوز، شرکت گاز، هلال احمر و وزارت بهداشت گرد هم آمده بودند. این مجموعه کارهای خود را از اوایل سال ۸۷ با تجزیه وتحلیل آمارها، تدوین راهکارها و برنامه های پیشگیری از مرگ ناشی از مونوکسیدکربن شروع کرد. برای اینکه بتوانیم بهتر با وظایف این کارگروه آشنا شویم، پای صحبت های مهندس محمدرضا اردلانی، عضو شورای سیاست گذاری جامعه ایمن شهر تهران ویکی از اعضای این کارگروه نشسته ایم...
▪ آقای مهندس! بگذارید بااین سوال شروع کنیم که اصلا دلیل تشکیل این کارگروه چه بود؟
ـ متاسفانه رشد ۵۰۰ درصدی مرگ ناشی از خفگی با گاز co در سال ۸۶ نسبت به سال ۸۵، مسوولان وقت را سخت نگران کرد و آنها را به این فکر انداخت تا گروهی متشکل از متخصصان امور مربوط تشکیل دهند تا عوامل این رشد ۵ برابری را شناسایی و از تکرار آن در سال های بعد جلوگیری کنند.
▪ معلوم شد که علت این رشد ۵۰۰ درصدی چه بوده؟
ـ بله. اگر به یاد داشته باشید، سال ۸۶ تقریبا سردترین زمستان را در طول ۵۰ سال گذشته داشت و متاسفانه تیزرهای اشتباه تبلیغاتی و نگاه یک جانبه به هدر نرفتن انرژی و آموزش غلط مردم در درزگیری کامل در و پنجره و مسدود کردن دریچه های کولر و در نتیجه جریان نداشتن هوا و نرسیدن اکسیژن کافی به خانه هایی که چند وسیله گازسوز گرم کننده در آنها بود، مسبب این رشد ۵ برابری مرگ و میر بود.
▪ نقش شما و گروه تان در کاهش این نوع از مرگ ها چیست؟
ـ متاسفانه یکی از ویژگی های انسان فراموشکار بودن اوست و ما وظیفه داریم که هر سال و با آغاز فصل سرما شروع به ساختن برنامه های آموزشی صحیح کنیم و آنها را از طریق صدا و سیما به مردم ارایه دهیم. شاید جالب باشد که بدانید از ۱۰۰ درصد آمار کلی مرگ های خاموش، ۹۶ درصد آنها مربوط به ۴ ماه سرد سال است و ۵۰ درصدش فقط مربوط به دی ماه است. بنابراین ما از همین روزها باید برنامه هایمان را شروع کنیم.
▪ اصلی ترین مسبب های این مرگ های خاموش چه هستند؟
ـ ۳ عامل عمده نقص ساختمان، مشکلات وسیله گازسوز و خود انسان از مهم ترین عوامل و مسببان مرگ های خاموش هستند. در این بین نقش عوامل انسانی از همه پررنگ تر است و این انسان سهل انگار است که با استفاده از وسایل گازسوز نامناسب یا اشتباه در نصب وسیله گرمازا و گازسوز سبب مرگ خود و حتی خانواده اش می شود. این خیلی تاسف بار است که بگوییم عامل انسانی به تنهایی ۶۷ درصد در این مرگ و میرها نقش دارد. بعد از انسان ها، نقص ساختمان ها با ۲۵درصد، دومین رتبه را در بین عوامل خفگی با گاز co دارند. نقص هایی مانند مسدود بودن دودکش ها (۸ تا ۹ درصد) که پیمانکاران برای کاهش هزینه فقط دریچه دودکش را داخل خانه کار می گذارند، در حالی که از لوله خروجی خبری نیست و بعد از نصب بخاری تمام گاز co به داخل خانه بازمی گردد. در آخر تنها ۲ درصد از وسایل گازسوز نقص ایمنی دارند و مشتریان با استفاده از آنها دچار خفگی می شوند.
▪ اگر مردم نخواهند خودشان اسباب مرگ شان را فراهم کنند، چه توصیه ای به آنها می کنید؟
ـ ما در استفاده از وسایل گازسوز و گرمازا ۳ مرحله خطر داریم. مرحله اول که خیلی مشکل ساز نیست و مربوط به همین روزها می شود بیرون آمدن بخاری ها از انباری و نصب آنهاست. این روزها چون هوا خیلی سرد نیست، درجه حرارت بخاری ها روی کم تنظیم می شود و گاهی با باز شدن در و پنجره هوا و اکسیژن کافی در خانه رد و بدل می شود. مرحله دوم با ورود جبهه هوای سرد که معمولا در دی ماه است، آغاز می شود و در این ماه است که مردم با کیپ کردن تمام درزهای ورود و خروج هوا و محبوس کردن هوای گرم داخل خانه به خیال صرفه جویی در مصرف انرژی موجب خفگی خود و اعضای خانواده شان با مونوکسیدکربن می شوند. مرحله سوم هم که خطرناک ترین مرحله است مربوط به زمانی می شود که هم هوا بسیار سرد است و هم با افت فشار گاز رو به رو هستیم. در این روزها مردم اقدام به استفاده از هر نوع وسیله گازسوزی مثل اجاق گاز، برای گرم شدن می کنند که این کار سلامت و ایمنی آنها را به خطر می اندازد.
▪ کدام وسایل بیشترین سهم را در خفگی با گاز co دارند؟
ـ طبق آمار بخاری ها ۴۴ درصد، آبگرمکن ها ۲۵ درصد، موتورخانه ها ۲۰ درصد، شومینه ۸ درصد، انواع اجاق های خوراک پزی ۲ درصد و سایر عوامل نیز۱ درصد در خفگی با مونوکسیدکربن نقش دارند.
۱۵ توصیه مهم برای پیشگیری از گازگرفتگی
۱) تهویه هوای خانه، اتاق خواب وحتی محل کارتان را بررسی کنید. دقت کنید تا درز مناسب برای ورود اکسیژن کافی به اندازه تمام افراد وجود داشته باشد و مطمئن شوید که تمام گازهای مضر به طور کامل از اتاق تان تخلیه می شود.
۲) اگر خانه تان کوچک است یا تعداد افرادی که در یک خانه می خوابید زیاد است، حتما درزی را برای ورود و خروج هوا باز بگذارید.
۳) اطراف دودکش بخاری یا آبگرمکن را از جاهایی که هم به وسیله گازسوز وصل می شود و هم به دریچه خروجی هوا، خوب درزگیری کنید.
۴) از قرار دادن لوله بخاری درون آب خودداری کنید.
۵) از بخاری های بدون دودکش درخانه های کوچک یا مکان هایی که تهویه مناسب ندارند، استفاده نکنید.
۶) قبل از نصب وسیله گازسوز، خروجی هوای آن را چک کنید تا از لانه نکردن پرندگان یا گیر نکردن وسیله ای اضافی درون دودکش مطمئن شوید.
۷) شلنگ گاز وسیله گازسوز را با بست مخصوص به شیرگاز ببندید، نه با کش یا پلاستیک.
۸) حتما روی دودکش بخاری و آبگرمکن کلاهک قرار دهید.
۹) در خانه های کوچک و بدون تهویه مناسب شومینه روشن نکنید.
۱۰) هنگام خواب از روشن کردن اجاق گاز به عنوان وسیله گرمازا پرهیز کنید.
۱۱) آبگرمکن یا وسایل گرمازای بدون دودکش را داخل محیط های کوچکی مثل حمام قرار ندهید.
۱۲) وسیله های گاز سوز بدون مهر استاندارد نخرید.
۱۳) وسایل گازسوز را هر ۸ سال یک بار عوض کنید یا حداقل سالی یک بار از نمایندگی خدمات پس از فروش آنها بخواهید آن را سرویس کند.
۱۴) اگر به خانه جدیدی نقل مکان کرده اید، مسیر دودکش بخاری و آبگرمکن و شومینه را بررسی کنید تا از مسدود و تزیینی نبودن آنها مطمئن شوید.
۱۵) اگر شعله بخاری، شومینه یا اجاق گاز آبی نمی سوزد، از یک متخصص بخواهید وسیله گازسوز را بررسی کند.
------------------------------------------
زمان انجام این مصاحبه مربوط به زمستان ۸۷ میباشد
منبع : روزنامه سلامت - ندا احمدلو